(2) Feel like a millionaire

“You don’t have to be a millionaire, but you may feel like a millionaire”  (bewoonster van The Villages als antwoord op de vraag of je om in The Villages te wonen rijk moet zijn.)

Nog niet zo lang geleden was de slogan ‘form follows function’ een veel gebezigde. Kijkend naar veranderend Nederland en de positie van de actieve burger, dan past ons een andere insteek. Een insteek gericht op de vraagkant, waar de inhoud van de gebiedsontwikkeling volgend is op de attitude en de mogelijkheden van de mens: ‘form follows emotion’. Het woord form interpreteer ik in deze benadering bewust breder. Naast de fysieke vorm zijn vooral ook de context en de organisatie van belang: software, orgware en hardware. Onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Op deze plek wil ik de komende tijd verslag doen van mijn ervaringen in verschillende Amerikaanse woonomgevingen. Woonmilieus die vaak erg verschillen van de Nederlandse woonbuurten maar tegelijkertijd iets hebben waarmee de harten van hun bewoners echt sneller gaan kloppen. Elementen die daarbij in mijn optiek een belangrijke rol spelen zijn de eigen verantwoordelijkheid van de bewoners en de op hen afgestemde keuzemogelijkheden. In een breder kader gaat het hier ook om een mooi samenspel tussen marketing en management.

Direction Home
Een woondomein is in mijn benadering een omgeving waar min of meer gelijkgestemde mensen thuis zijn en zich thuis voelen en waar een optimale balans bestaat tussen de kansen voor zowel de individu als het collectief. Onderlinge communicatie, ruimte voor een eigen inbreng en interactie met gelijkgestemden spelen daarin een belangrijke rol evenals het feit dat de individuele bewoners zich onderdeel van een groter geheel moeten kunnen voelen, wat dat grotere geheel dan ook mag zijn.

Waar Bob Dylan in Like a Rolling Stone de romantiek van de volledige vrijheid bezingt, is dat ook voor bewoners in woondomeinen in basis een glorend perspectief. Om dat te verwezenlijken kiezen zij hun vrijheid vanuit hun thuis, een plek waar mensen je wel kennen.

Wanneer mensen zich thuis voelen in hun eigen woonomgeving en zelf ook grote invloed hebben op het reilen en zeilen van hun woonomgeving, zullen ze zich, zo blijkt uit onderzoek, ook meer inzetten voor de samenleving buiten hun directe woonomgeving.

Wereld in lagen
In woondomeinen gaat het over de mensen; de sociale infrastructuur, voorzieningen, de woningen zijn een afgeleide van de waarden en de wensen van de bewoners en de andere gebruikers. Jaap Lengkeek beschreef al weer bijna twee decennia geleden in zijn rede ‘Wereld in lagen’ dat mensen in betrekkelijk vaste dagelijkse patronen leven. Wat ze waarnemen in hun omgeving is niet alles wat er mogelijkerwijze is, maar een selectie. Ze ervaren de omgeving door hun activiteiten en de begrippen die daarbij horen. Behalve een vanzelfsprekend beeld van het alledaagse leven bevat de leefwereld ook voorstellingen over wat er nog meer belangrijk is. De leefwereld is boordevol verbeelding. De leefwereld, met alle waarden en voorstellingen, is daarom een bron waaruit de verbeelding kan putten.

In het leven gaat het om waarden, betekenissen en begrippen die mensen door uitwisselingen met elkaar maken en delen. Connecting en sharing. Tegelijkertijd delen mensen niet alles met iedereen. Daarom zijn er verschillende leefwerelden, woonvormen, die kunnen en mogen verschillen van elkaar om zo aantrekkelijk mogelijk te zijn voor verschillende sociale groepen. Woondomeinen zijn vanuit deze context dan ook niet zaligmakend voor iedereen. Voor de mensen die het aanspreekt, is het echter een bijzonder thuis dat meer inspireert en uitdaagt dan de gemiddelde woning in een gemiddelde straat.